In veel echtscheidingsgevallen is er sprake van een gemeenschappelijk koophuis. De echtelijke woning vormt dan een cruciaal onderdeel van de verdeling van bezittingen vanwege de aanzienlijke waarde. Daarom wordt de koopwoning apart behandeld in het convenant.

Bij een scheiding met een koophuis moeten diverse stappen worden doorlopen. Naast de financiële waarde kan er ook een sterke emotionele waarde aan de woning verbonden zijn, bijvoorbeeld als het huis een lange tijd in de familie is geweest of als er kinderen zijn geboren. Het scheidingsproces met een koophuis vereist zorgvuldigheid en omvat de volgende stappen, mits de woning gezamenlijk eigendom is.

Stap 1: Bepaal de eigendomsverhouding van de woning. Is er slechts één eigenaar? Dan hoeft de woning niet verdeeld te worden. Staat de woning op beide namen, of is deze gezamenlijk geworden door een huwelijk in algehele gemeenschap van goederen? Dan moet de woning verkocht of verdeeld worden.

Stap 2: Houd rekening met de hypotheek. Wat voor soort hypotheek is er? Zijn er delen die gespaard, afgelost, of aflossingsvrij zijn? Wat is de hoogte van de lening? Bij een hypotheek is er sprake van hoofdelijke aansprakelijkheid, wat betekent dat beide partijen aansprakelijk zijn voor de gehele lening. Als één van beiden de hypotheek niet kan betalen, moet de ander het volledige bedrag betalen.

Stap 3: Bepaal de waarde van de woning. Gebruik de meest recente WOZ-waarde en overweeg een waardebepaling of taxatie. De WOZ-waarde kan aanzienlijk verschillen van de marktwaarde. Voor de belastingdienst zijn waarden binnen de bandbreedte van de WOZ-waarde en de marktwaarde acceptabel, maar afwijkingen kunnen leiden tot schenkingsbelasting.

Stap 4: Beslis samen wat er met het koophuis gebeurt na de scheiding. De opties zijn: de woning verkopen, de woning verdelen, of de woning onverdeeld laten.

Optie 1: Verkoop van de woning.

De afspraken zijn vrij eenvoudig: de woning wordt verkocht en de over- of onderwaarde wordt verdeeld. Dit wordt vastgelegd in het convenant. De notaris, aangewezen door de kopende partij, regelt de overdracht. Daarna gaat ieder zijn of haar eigen weg.

Optie 2: Verdeling van de woning.

De woning wordt volledig eigendom van één van de partijen, en de ander wordt ontslagen uit de hoofdelijke aansprakelijkheid. Duidelijke afspraken worden vastgelegd in het convenant en een hypotheekadviseur regelt het ontslag uit de hoofdelijke aansprakelijkheid. Dit zorgt voor een vlottere scheidingsprocedure en voorkomt verrassingen.

Na het regelen van de nieuwe hypotheek en het inschrijven van de scheiding bij de burgerlijke stand, kan de akte van verdeling passeren bij de notaris, waardoor de woning volledig eigendom wordt van één partij.

Optie 3: De woning blijft onverdeeld.

De woning blijft voor een bepaalde tijd gezamenlijk eigendom, wettelijk toegestaan voor periodes van maximaal 5 jaar. Na 2 jaar kan de hypotheekrente niet meer worden afgetrokken bij de IB-aangifte voor degene die niet meer in de woning woont. Hoewel complexer en met potentiële nadelen, kan dit soms de beste tijdelijke oplossing zijn.